Fintech Sözlüğü

Finansal teknolojilere dair temel kavramları içeren bu sözlük, fintech dünyasını anlamanıza yardımcı olmak için hazırlandı.

Açık Bankacılık

Finansal verilerin tüketicinin rızasıyla üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarla paylaşılmasını sağlayan bir sistemdir. Bu model, bankalar ve diğer finansal kurumlar arasındaki veri akışını güvenli ve kontrollü bir şekilde yapmayı amaçlar. Açık Bankacılık, genellikle API (Application Programming Interface) aracılığıyla yapılır.

AML (Anti-Money Laundering)

Kara para aklamayla mücadele eden düzenlemeler ve politikaların kısaltmasıdır.

API (Application Programming Interface)

Application Programming Interface sözcüklerinin baş harflerinin birleştirilmesi ile ortaya çıkan APi, Uygulama Programlama Arayüzü olarak Türkçe'de de geçiyor. APi temel olarak, bir uygulama ya da yazılıma ait yetenekleri, başka bir uygulama ya da yazılımda kullanmanızı sağlayan arayüzdür. APi sayesinde belirlenen herhangi bir özellik setini kullanabilir, uygulama geliştirebilir ya da mevcut uygulamanıza yeni bir özellik ekleyebilirsiniz.

Artificial Intelligence (AI) (Yapay Zeka)

Finansal işlemleri analiz etmek ve tahminlerde bulunmak için kullanılan akıllı algoritmalardır.

Blockchain

Verilerin şifrelenmiş bir zincirle birbirine bağlandığı dağıtılmış bir defter teknolojisidir. Kripto para birimleri ve akıllı sözleşmelerde kullanılmaktadır.

Big Data

Finansal kurumlar tarafından işlenen büyük miktarda verileri tanımlamak için kullanılan isim. Genellikle müşteri davranışlarını analiz etmek için kullanılır.

Crowdfunding (Kitle Fonlaması)

Bir projenin veya girişimin küçük miktarlarda birçok kişi tarafından finanse edilmesine verilen addır.

Cryptocurrency (Kripto Para)

Kriptografi ile güvence altına alınmış, merkezi olmayan dijital para birimidir. Bu para birimlerinin en bilinen örneği Bitcoin olarak öne çıkmaktadır.

CVV (Card Verification Value)

Kredi veya banka kartlarının arka yüzünde bulunan 3 haneli bir güvenlik kodudur. Bu kod, çevrimiçi ve telefon üzerinden yapılan işlemlerde kartın fiziksel olarak kullanılamadığı durumlarda ek bir güvenlik katmanı sağlar. CVV, kart sahibinin bilgilerini doğrulamak ve dolandırıcılığı önlemek için kullanılır.

Decentralized Finance (DeFi)

Bankalara veya aracılara gerek duymadan finansal hizmetler sunan blockchain tabanlı bir sistemdir.

Digital Banking

Geleneksel bankacılık hizmetlerinin tamamen dijital platformlarda sunulmasına verilen isimdir.

Digital Onboarding

Müşterilerin dijital ortamda kimlik doğrulaması yaparak bir finansal hizmete kaydolmasını tanımlamak için kullanılmaktadır.

Dijital Slip

Alışverişlerde alınan kağıt fişlerin dijital ortamda sunulmuş halidir. Bu sistem, e-posta veya mobil uygulamalar aracılığıyla kullanıcılara gönderilerek kağıt kullanımını azaltır ve fişlerin daha kolay saklanmasını sağlar. Ayrıca, dijital slipler geri ödeme, iade veya garanti işlemlerinde pratik bir kayıt tutma yöntemi sunar.

Digital Wallet (Dijital Cüzdan)

Kullanıcıların dijital ortamda para depolamasına ve ödemeler yapmasına olanak tanıyan elektronik cüzdandır.

E-para

Dijital ortamda saklanan ve elektronik cihazlar aracılığıyla kullanılan bir para birimidir. Fiziksel para yerine internet üzerinden mal ve hizmet alımı, para transferi gibi işlemler için kullanılır. E-para, dijital cüzdanlarda saklanır. Güvenli ve hızlı ödeme için olanak tanır.

Fintech Sandbox

Yeni finansal teknolojilerin test edilebileceği düzenleyici gözetim altındaki ortamlardır.

Fraud

Bir kişi veya kuruluşun haksız kazanç elde etmek amacıyla başvurduğu dolandırıcılık faaliyetleridir. Bu durum, sahte belgeler, kimlik hırsızlığı veya yanlış beyanlarla maddi veya manevi zarar verme amacı taşır. Finansal işlemler, kimlik bilgileri veya kredi kartı bilgilerinin kötüye kullanılması gibi alanlarda sıkça karşılaşılır.

Güvenli Ödeme İşlemi

Güvenli Ödeme Sistemi, Ticaret Bakanlığı ve Adalet Bakanlığının öncülüğünde Türkiye Noterler Birliği tarafından kurulan ve 3 Şubat 2020 tarihinde hizmete açılan bir sistemdir.Bu sistem sayesinde aracılar herhangi bir olası güvenlik problemi ile karşılaşmamaktadırininal uygulaması ile de ikinci el araç alım satım ve kitle fonlama için Noter’den alınan referansnumaraları kullanılarak ödeme işlemleri yapılmaktadır.

Initial Coin Offering (ICO)

Yeni bir kripto para birimi veya token'in piyasaya sürülmeden önce yatırımcılara sunulması anlamına gelmektedir.

InsurTech

Sigorta sektöründeki süreçleri dijitalleştiren ve iyileştiren teknolojik çözümlerdir.

Know Your Transaction (KYT)

Finansal kurumların; müşterilerinin işlemlerini izlemesi ve potansiyel şüpheli faaliyetleri belirlemesidir.

Kolay Adres (KOLAS) 

Kolay Adres, size para göndermesini ya da ödeme yapmasını istediğiniz kişiye hesap numaranız (IBAN) yerine, hesabınızın bulunduğu kurum kanallarında tanımlayabildiğiniz, girişi ve kullanımı daha kolay olan size ait bir bilgidir.

Hesaplarınızı telefon numarası, e-posta adresi veya T.C. Kimlik numarası bilgilerinizle ininal hesabınız Kolay Adres olarak eşleştirebilir ve para transferlerinde hesap numarası yerine hesabınız için belirlediğiniz Kolay Adres bilgisinin kullanılmasını isteyebilirsiniz.

KVKK (Kişisel Verilerin Korunması Kanunu)

Türkiye'de bireylerin kişisel verilerinin işlenmesi, saklanması ve paylaşılması süreçlerinde gizliliğini korumayı amaçlayan bir yasadır. Bu kanun, kişisel verilerin hukuka uygun işlenmesini ve bireylerin bu veriler üzerindeki haklarını güvence altına alır. KVKK, kurum ve kuruluşların veri güvenliği tedbirleri almasını ve bireylere ait bilgilerin izinsiz kullanımlarını engellemeyi hedefler.

KYC

Finansal kurumların müşterilerini tanımak için kimlik doğrulama ve müşteri bilgilerini toplama sürecidir. Bu süreç, dolandırıcılık, kara para aklama ve terör finansmanını önlemek amacıyla müşterilerin kimliklerini doğrulamayı hedefler. KYC, bankalar ve finansal hizmet sağlayıcılar tarafından yasal uyumluluk gereği uygulanır.

Ledger (Defter)

Finansal işlemlerin kaydedildiği defterdir.  Özellikle blockchain teknolojisinde kullanılmaktadır.

Machine Learning (Makine Öğrenimi)

Finansal verilere dayanarak otomatik kararlar almak ve tahminlerde bulunmak için kullanılan yapay zeka dalıdır.

MCC Kod  

Bir işletmenin faaliyet gösterdiği sektörü tanımlamak için kullanılan dört haneli bir koddur. Bu kod, bankalar ve ödeme işleyicileri tarafından işletmelerin hangi tür mal veya hizmet sunduğunu belirlemek amacıyla kullanılır. MCC kodları, kredi kartı işlemleri sırasında vergi raporlaması, ödül programları ve harcama analizleri gibi süreçlerde önemli rol oynar.ininal kampanyalarının geçerli olduğu yerleri MCC kodlar ile belirtir.

Micropayment (Mikro Ödeme)

Küçük miktarlı dijital ödemelerin adıdır. Genellikle internet tabanlı hizmetler için kullanılmaktadır.

Neobank

Tamamen dijital platformlarda hizmet veren, fiziksel şubesi olmayan bankalar anlamına gelmektedir.

Ortak Markalı Kartlar

Bir finansal kurum ve bir perakende şirketi veya marka arasında iş birliği yapılarak sunulan kredi veya banka kartlarıdır. Bu kartlar, kart sahiplerine belirli markalarda alışveriş yaparken ekstra avantajlar, indirimler veya sadakat puanları kazandırır. Ortak markalı kartlar hem bankaya hem de ilgili markaya müşteri sadakati sağlama amacı güder.

Ön Ödemeli Kart

Kullanıcının kartı kullanmadan önce içine belirli bir miktar para yüklediği, banka hesabına bağlı olmayan bir ödeme aracıdır. Bu kartlar, kredi kartı veya banka kartı gibi çalışır ancak harcamalar yalnızca kartta bulunan bakiye kadar yapılabilir. Ön ödemeli kartlar, bütçe kontrolü sağlamak ve güvenli online alışveriş için yaygın olarak tercih edilir.

Payment Gateway (Ödeme Geçidi)

Online ödemelerin güvenli bir şekilde işlenmesini sağlayan dijital sistemin adıdır.

Peer-to-Peer Payments (P2P Ödemeler)

Bireylerin birbirine doğrudan ödeme yapabildiği dijital platformlardır.

PSD2 (Payment Services Directive 2)

AB'nin açık bankacılığı düzenleyen ve bankaların veri paylaşımına olanak tanıyan yasal düzenlemesinin tanımıdır.

P2P Lending (Peer-to-Peer Lending)

Bireylerin doğrudan birbirlerine borç verebildiği dijital platformlar aracılığıyla yapılan kredi sistemidir.

POS

Bir ürün veya hizmetin satış noktasında ödeme işlemlerinin gerçekleştiği cihaz veya sistemdir. Genellikle mağazalarda, restoranlarda ve perakende yerlerde kullanılan POS cihazları, kredi kartı, banka kartı ve diğer ödeme yöntemleriyle ödeme almayı sağlar. POS sistemleri, satışların takibini kolaylaştırır ve işletmelere finansal yönetim konusunda yardımcı olur.

RegTech

Regülasyon ve uyum süreçlerini kolaylaştıran teknolojiler anlamına gelmektedir.

Remittance (Para Transferi)

Bir kişinin başka bir ülkeye para göndermesi anlamına gelmektedir. Genellikle göçmenler tarafından ailelerine gönderilen paralar bu isimle adlandırılır.

Robo-Advisor

Yatırım tavsiyelerini algoritmalar ve yapay zeka kullanarak veren otomatik platformların adıdır.

QR Kod

Kare şeklinde bir matris barkod olup, dijital bilgileri hızlıca taramak ve erişmek için kullanılan bir teknolojidir. Genellikle akıllı telefonlar veya QR tarayıcılarla okutularak web sitelerine yönlendirme, ödeme yapma veya bilgi paylaşımı gibi işlemler yapılabilir. QR kodlar, basit ve hızlı bir şekilde veri aktarımı sağladığı için özellikle dijital ödemelerde ve reklamcılıkta yaygın olarak kullanılır.

Sanal Kart 

Fiziksel bir kart olmadan, sadece dijital ortamda kullanılan geçici bir kredi veya banka kartıdır. Online alışverişlerde güvenliği artırmak amacıyla oluşturulur ve genellikle belirli bir işlem veya süre için geçerlidir. Sanal kart, kart bilgilerini paylaşmadan ödeme yapmayı sağlayarak dolandırıcılık riskini azaltır.

Sanal Pos 

İnternet üzerinden kredi kartı ve banka kartı ile ödeme almayı sağlayan online ödeme sistemidir. Fiziksel POS cihazları gibi çalışır, ancak işlemler web siteleri veya mobil uygulamalar üzerinden gerçekleştirilir. E-ticaret sitelerinde yaygın olarak kullanılır ve güvenli ödeme işlemleri sunarak işletmelerin online satış yapmalarını sağlar.

Smart Contract (Akıllı Sözleşme)

Blockchain üzerinde otomatik olarak yürütülen ve belirli koşullar sağlandığında uygulanan dijital sözleşmelere verilen isimdir.

Stablecoin

Değeri bir fiyat para birimine veya bir varlığa sabitlenmiş kripto para birimidir.

TCMB (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası)

Türkiye'nin para politikalarını yürüten, fiyat istikrarını sağlamak ve finansal istikrarı korumakla sorumlu olan merkez bankasıdır. Banka, para arzını kontrol eder, faiz oranlarını belirler ve döviz rezervlerini yönetir. Ayrıca, bankacılık sisteminin güvenli ve etkin bir şekilde işlemesini sağlamak amacıyla ödeme sistemlerini düzenler ve denetler.

Tokenization

Fiziksel veya dijital varlıkların, blockchain üzerinde bir "token" ile temsil edilmesidir.

TÖDEB (Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği)

Ödeme hizmetleri ve elektronik para sektöründe faaliyet gösteren kuruluşların düzenlenmesi ve gözetiminden sorumlu meslek kuruluşudur. TÖDEB, bu alandaki kuruluşların faaliyetlerini düzenlemek, sektörel standartlar oluşturmak ve üyeleri arasında iş birliğini teşvik etmek amacıyla kurulmuştur. Ayrıca, ödeme hizmetlerinin güvenli, etkin ve sürdürülebilir bir şekilde sunulmasını sağlamaya yönelik çalışmalarda bulunur.

TROY Kart (Türkiye Ödeme Yöntemi)

Türkiye'nin yerli ve milli ödeme sistemi olarak geliştirilen bir kart şemasıdır. TROY kartlar, Türkiye'deki bankalar tarafından sunulur ve kredi, banka, ön ödemeli kart işlevlerini yerine getirir. Bu kartlar, yurt içinde geniş bir kabul ağına sahip olup, yerel işlem maliyetlerini düşürerek kullanıcılara daha avantajlı çözümler sunar.

Üye İş Yeri 

Üye iş yeri, bankalar veya ödeme kuruluşları ile anlaşarak kredi kartı, banka kartı veya dijital ödeme yöntemleriyle ödeme kabul eden işletmelerdir. Bu işletmeler, POS veya Sanal POS sistemleri kullanarak müşterilerinden elektronik ödeme alabilirler. Üye iş yeri olmak, müşterilere daha geniş ödeme seçenekleri sunarak satışları artırmayı sağlar.

Virtual Banking (Sanal Bankacılık)

Tamamen sanal ortamda hizmet veren, fiziksel şubesi olmayan bankacılık hizmetleridir.